Sen odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Pozostaje jednak pytanie: dlaczego sen jest ważny? To czynność fizjologiczna, która zajmuje największą część naszego życia, a w trakcie tych przespanych około 25 lat moglibyśmy zrobić tak wiele innych, bardziej “produktywnych” rzeczy. Skoro więc nasz organizm potrzebuje tak dużo snu, musi on mieć spore znaczenie. Jakie są zatem korzyści wynikające ze snu i jak właściwie dbać o jego jakość? Tego dowiesz się w tym artykule! 

__________________
Przeczytaj również: Jakie są najczęstsze alergeny w sypialni i jak można się przed nimi uchronić?
Zobacz: Wszystko, co musisz wiedzieć o doborze pościeli do łóżka
Odwiedź: Kwiaty doniczkowe do sypialni - czy to dobry pomysł?
__________________

Rola snu dla organizmu

Sen to podstawowa potrzeba fizjologiczna, bez którego nie jest możliwe prawidłowe funkcjonowanie organizmu. W czasie snu zachodzi bowiem wiele pożytecznych procesów biologicznych, takich jak odnowa tkanek czy zapisywanie informacji. Podczas wypoczynku organizm pozbywa się zbędnych “śmieci” z pamięci oraz dokonuje reorganizacji i komunikacji pomiędzy komórkami nerwowymi. Ponadto sen to złożony proces fizjologiczny, który składa się z dwóch etapów - fazy NREM i REM. Pierwsza jest o wiele dłuższa i to ona właśnie pozwala na odpoczynek i odnowienie energii. Z kolei faza REM wiąże się z większą aktywnością mózgu, w efekcie czego dochodzi do powstawania marzeń sennych. Obie fazy tworzą tzw. cykle snu, z których każdy trwa 80-120 minut i kończy się zwykle krótkim wybudzeniem. Abyśmy mogli rano czuć się w pełni wypoczęci, potrzebne są przynajmniej 4 takie cykle. Znaczenie regeneracji i odpoczynku jest więc szczególne w dzisiejszych czasach ze względu na szybkie tempo życia i dużą aktywność fizyczną - odpowiednia dawka snu pozwala na bieżąco odnawiać energię.

Co wpływa na jakość snu?

Aby móc cieszyć się zdrowym snem, nie wystarczy jedynie położyć się do łóżka i czekać. Na jakość naszego snu wpływa naprawdę wiele czynników i to od nich zależy, czy rano wstaniemy wyspani, czy też nie. Zdecydowanie najważniejszym elementem jest tutaj rytm dobowy, czyli pora snu, a z nią wiąże się dostępność światła. Zbyt jasne pomieszczenie może negatywnie wpływać na jakość wypoczynku. Istotne są także takie czynniki jak wysiłek fizyczny czy pory spożywania posiłków. Nasza codzienna rutyna nie pozostaje zatem bez znaczenia. Aby więc zadbać o stabilność swojego zegara biologicznego, warto wykonywać określone czynności o konkretnych porach dnia, bez względu na czas zachodów i wschodów słońca. Warto jednak wiedzieć, że na jakość snu wpływają również czynniki niezmienne, takie jak uwarunkowania genetyczne, wiek czy płeć. To one decydują o indywidualnym zapotrzebowaniu na sen, ale także preferują porę snu. Można to zresztą łatwo zauważyć - noworodki potrzebują o wiele więcej wypoczynku niż osoba dorosła. Z kolei uwarunkowania genetyczne mogą decydować o tym, kto z nas jest “nocną sową”, a kto “porannym ptaszkiem”. Natomiast płeć wpływa na jakość snu w mniejszym stopniu niż pozostałe czynniki.

Wpływ braku snu na organizm

Skoro sen niesie ze sobą naprawdę wiele korzyści, jego brak musi oznaczać pewne konsekwencje. Warto zatem wiedzieć, że skutkiem nieprzespanej nocy jest nie tylko ogólne zmęczenie, ale także osłabienie, rozdrażnienie oraz pogorszenie koncentracji. Brak odpowiedniej ilości snu w dłuższym okresie czasu może również przyczynić się do nieprawidłowości w funkcjonowaniu układów w organizmie człowieka. Jednym z najczęstszych skutków jest gromadzenie nadprogramowych kilogramów. Jak to możliwe? Wynika to ze zwiększonego apetytu z powodu niedoboru snu. Osoby, które mało śpią, odczuwają głód nawet po zjedzeniu sytego posiłku. Ponadto odczuwają nieustanną potrzebę sięgania po niezdrowe przekąski, a co najważniejsze - zmęczenie związane z brakiem snu skutecznie zniechęca do podejmowania się jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Mamy zatem do czynienia z o wiele gorszą przemianą materii, która z kolei zwiększa również ryzyko wystąpienia groźnych schorzeń oraz chorób. Natomiast z racji pogorszenia funkcjonowania mózgu brak snu przyczynia się do problemów z pamięcią i sprawnością intelektualną. Osoby, które się nie wysypiają, znacznie wolniej przetwarzają informacje, w związku z czym trudniej jest im się skupić i skoncentrować. Poza tym niedobór snu może także skutkować pogorszeniem ostrości wzroku oraz bólami głowy. Nierzadko przyczynia się on również do obniżenia odporności. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ niedostatek snu wiąże się z ogólnym osłabieniem organizmu, który produkuje zdecydowanie mniej limfocytów cytotoksycznych odpowiedzialnych za usuwanie komórek zakażonych wirusami. Zwiększa się więc ryzyko infekcji, a już jedna nieprzespana noc może prowadzić do osłabienia układu immunologicznego. Warto także nadmienić, że niedobór snu skutkuje zmniejszeniem produkcji krwinek, a poziom kortyzolu wzrasta - nic więc dziwnego, iż tak często czujemy się zdenerwowani i poirytowani. Ponadto brak snu osłabia również mikroflorę jelitową. Możliwe jest więc wystąpienie zapalenia jelit czy innych chorób związanych z układem pokarmowym.

Jak dbać o odpowiednią ilość snu?

O regenerujący i relaksujący sen trzeba dbać tak samo jak o zdrowie. Kluczową rolę odgrywa tutaj odpowiednia higiena snu, która pomoże w wysypianiu się i poprawie kondycji całego organizmu. Warto zatem zadbać między innymi o warunki panujące w sypialni podczas wypoczynku oraz o właściwe wyposażenie łóżka. Przede wszystkim sypialnia powinna być miejscem cichym, spokojnym i dobrze przyciemnionym. Świetnym rozwiązaniem będą zatem rolety okienne, które zapobiegną przedostaniu się do pomieszczenia światła zewnętrznego. Istotna jest również temperatura panująca w sypialni - powinna wynosić ona około 18-20 stopni Celsjusza. Przed snem warto także porządnie wywietrzyć pomieszczenie. Zadbaj też o właściwą rutynę swojego dnia - chodź spać o regularnych porach oraz wtedy, kiedy naprawdę czujesz się senny. Postaraj się również o codzienną aktywność fizyczną, gdyż zmęczony organizm lepiej śpi. Pamiętaj jednak o tym, aby nie wykonywać intensywnych ćwiczeń w wieczornych porach. Treningu nie należy wykonywać później niż około godziny 18. Na jakość naszego snu wpływa także dieta, dlatego warto zadbać o to, aby była ona zbilansowana i pełnowartościowa, a poza tym, aby ostatni posiłek był lekkostrawny oraz spożyty na 2-3 godziny przed wypoczynkiem. Unikaj również kofeiny i alkoholu, gdyż przyczyniają się one do pobudzenia organizmu i skutecznie utrudniają szybkie zasypianie. Przed snem dobrze jest także zrezygnować z silnego, sztucznego światła. Złym rozwiązaniem jest zatem wieczorne przeglądanie telefonu, oglądanie telewizji czy praca przy laptopie. Emitowane przez urządzenia elektroniczne światło niebieskie pobudza nasz umysł, przez co sen nie cechuje się najlepszą jakością. Ostatnie pół godziny powinniśmy przeznaczyć na wyciszenie się oraz relaks.

Bez dwóch zdań organizm człowieka potrzebuje snu, aby mógł on prawidłowo funkcjonować oraz cieszyć się zdrowiem. Dlatego też nie bez powodu tak dużo mówi się w dzisiejszych czasach o treściwym wypoczynku. Dbając o swój sen, dbamy o swoje zdrowie, więc nie warto zaniedbywać tak ważnej kwestii.