Każdy z nas ma swoje przyzwyczajenia - jedni bez problemu zrywają się o siódmej rano w sobotę tylko po to, aby ich dzień był dłuższy, inni za to mogą przetańczyć całą noc na imprezie bez jednego ziewnięcia. Od czego to zależy? Od chronotypu, który warunkuje to, kiedy najlepiej się nam pracuje i ile budzików musimy ustawić rano.

Czym właściwie jest chronotyp i jak określić jego rodzaj?

Chronotyp jest wewnętrznym biologicznym zegarem, który ma każdy z nas. Określa on pory, w których jesteśmy aktywni, a także moment, kiedy mamy ochotę iść spać. Istnieją dwa rodzaje chronotypów: sowa i skowronek, i jak można się domyślić, osoby reprezentujące pierwszy z nich są bardziej aktywne wieczorem i nie lubią wczesnych pobudek. Z kolei skowronki to ludzie, którzy mogą wstać o 6 rano nawet bez budzika. ale bardzo szybko robią się zmęczeni i chodzą spać dość wcześnie. W określeniu chronotypu może pomóc poniższy test:

• Potrafisz wstać bez budzika?
• Nie lubisz pracować po 21?
• Dzień spędzony w łóżku jest dla Ciebie zmarnowany?
• Odczuwasz zmęczenie około godziny 16?
• Wstajesz około 7 nawet jeśli nie musisz nigdzie iść?
• Zwykle nie chodzisz na całonocne imprezy?
• Budzisz się rano wypoczęty?
• Najbardziej lubisz pracować lub uczyć się do południa?
• Zwykle lubisz spać około 6 godzin?
• Godzina 22 to dla Ciebie najwyższa pora, aby pójść spać?

Jeżeli na większość pytań odpowiedź brzmi TAK, to znaczy, że jesteś skowronkiem, z kolei przewaga odpowiedzi NIE - Twój chronotyp to sowa. Jeżeli liczba odpowiedzi rozkłada się mniej więcej pół na pół, najprawdopodobniej masz chronotyp pośredni.

Dlaczego określenie chronotypu jest takie ważne?

Określenie chronotypu pozwala zrozumieć, jak funkcjonuje nasz organizm. Dzięki temu można tak zaplanować dzień, aby efektywnie wykorzystać czas, którym dysponujemy. Jeżeli ktoś jest sową, papierkową pracę lub naukę zacznie wieczorem. Nie ma sensu strofować dzieci za czytanie do późna, widocznie są sowami i w ten sposób lepiej przyswajają wiedzę. Życie wbrew chronotypowi szkodzi, powoduje, że chodzimy niewyspani i nerwowi. Poza tym obudzone zbyt wcześnie sowy mają tendencję do nadmiernego jedzenia, co może prowadzić do otyłości.

Czy chronotyp można zmienić?

We współczesnym świecie dużo lepiej odnajdują się skowronki, które bez problemu chodzą na 8 do pracy, a wieczorem mają czas na relaks, ciepłą kąpiel i sen przed 23. Sowy nazywa się czasem leniami ze względu na to, że lubią długo pospać. Często bywa tak, że trzeba dopasować swój chronotyp do pracy, a nie odwrotnie. Jeżeli ktoś musi ze sowy stać się skowronkiem, aby bez problemu wstawać o 6 rano, powinien spróbować wcześniejszego zasypiania. Można to osiągnąć na przykład poprzez jedzenie ostatniego posiłku przed 18 (wówczas szybciej nastąpią procesy trawienne i organizm będzie mógł się skupić na relaksie), wysiłek na kilka godzin przed snem (np. godzina biegania) i położenie się do łóżka bez telefonu (aby nas nie rozpraszał). Rankiem z kolei nie wolno pozwolić sobie na dodatkowe drzemki, należy wstać wcześniej niż zwykle i postarać się zająć czymś praktycznym. Dużo łatwiej jest stać się sową przy chronotypie skowronka. Wystarczy po prostu dłużej spać, albo chociaż poleżeć w łóżku jeszcze jakiś czas po obudzeniu. Dobrze jest także umieścić obowiązki w drugiej połowie dnia, tak aby zająć się nimi wieczorem.

Określenie chronotypu pomaga lepiej zorganizować swoje życie. Zarówno sowy, jak i skowronki są potrzebne, wszak nie wszystkie ważne rzeczy dzieją się o siódmej rano :)